Joannici

Joannici to zakon rycerski, który powstał jeszcze przed pierwszą krucjatą do Ziemi Świętej. Prowadził szpitale i domy opieki dla pielgrzymów, z czasem zaczął otrzymywać również inne zadania, typowo wojskowe. Zakon Joannitów był jednym z trzech ważnych zakonów rycerskich, obok powstałego nieco później zakonu Templariuszy i znacznie później zakonu krzyżackiego. Działalność Joannitów zdejmowała władców uciążliwe obowiązki, poza tym zakonnicy zobowiązali się do walki z niewiernymi. Otrzymywali więc liczne przywileje od papieża i europejskich królów i książąt w całej ówczesnej chrześcijańskiej Europie. W ten sposób w XII wieku trafili również na ziemie współcześnie polskie. Zakładali swoje komandorie na Śląsku, Pomorzu, w Wielkopolsce, w Nowej Marchii i na Ziemi Lubuskiej. Do roku 1300 najwięcej komandorii Joannitów było na Śląsku. Po upadku zakonu Templariuszy, to właśnie Joannici przejęli część majątku, zwłaszcza w Nowej Marchii i Brandenburgii. W preciwieństwie do Templariuszy, Joannici dbali o własne bezpieczeństwo, dlatego możemy dzisiaj podziwiać zamki Joannitów.

zamek w Łagowie

Na obszarze Nowej Marchii, Ziemi Lubuskiej, a szerzej Brandenburgii, powstało dość dużo nowych komandorii Joannitów, które zaczęły wybierać jednego zwierzchnika, co z czasem zostało usankcjonowane w postaci Baliwatu Brandenburskiego. Baliwat Brandenburski miał ścisłe związki z władcami Brandenburgii, którzy w czasie reformacji przeszli na luteranizm, a wraz z nimi uczynili to tamtejsi Joannici. Pomimo tego nie ustały związki z katolicką gałęzią zakonu.

Joannici z Baliwatu budowali zamki, które przetrwały do dzisiaj. Jednym z nich jest Zamek Joannitów w Łagowie, który w dawnych czasach był siedzibą komandorii. Łagów został przekazany Joannitom w 1350 roku wraz z 22 wsiami w tym także dobrami po Templariuszach w Wielkiejwsi i Sulęcinie. Jednokondygnacyjne skrzydło zachodnie wraz z murami kurtynowymi otaczającymi dziedziniec oraz wieża to pierwszy etap budowy zamku. Zamek otoczono murem obronnym z bastejami. W XVI wieku podwyższono wieżę i zbudowano dużą basztę bramną, potem zbudowano skrzydło północne. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek był oblegany i uległ zniszczeniom. W ramach odbudowy zamkowi nadano cechy stylu barokowego i zbudowano trzecie skrzydło od południa. W XVIII wieku zbudowano skrzydło północne, inne niż pozostałe oraz rozbudowano basztę bramną o szyję. Po kasacie zakonu Joannitów zamek przeszedł w ręce prywatnego właściciela, który przebudował dwa skrzydła. Po wojnie zamek był użytkowany przez różne instytucje, obecnie jest własnością gminy Łagów i dzierżawiony jako hotel.