Zamki krzyżackie w Polsce

Prawdziwą atrakcja turystyczną północnej Polski są zamki krzyżackie. Spotkamy je na Pomorzu, na Mazurach i chciałoby się napisać na Warmii, ale z tym regionem jest nieco inaczej. O tym za chwilę, na razie wracajmy do zamków krzyżackich. Kiedy zakon zaczął podbijać Prusy, to dla obrony zdobytych terytoriów budował zamki. Budowano je zazwyczaj w miejscu dawnych pruskich grodów, używając jako budulca drewna i ziemi do obwarowań. Ten obraz kłoci się z tym co oglądamy dzisiaj, czyli z zamkami murowanymi z cegieł. W tamtym czasie Krzyżacy nie mieli ani czasu, ani dość pieniędzy aby zbudować zamki z cegieł, a kamieni do budowy w tamtym regionie brakowało. Tylko na względnie spokojnych terenach budowano zamki z cegieł, a więc na ziemi chełmińskiej ( https://discover.pl/mapa-zamkow-krzyzackich-w-polsce/ ).

Zamek w Gniewie

Trzy duże powstania plemion pruskich omal nie zdusiły młodego państwa krzyżackiego, ale ostatecznie skończyły się klęską. Po roku 1280 podbite ziemie były już w miarę dobrze zagospodarowane i od tego czasu Krzyżacy budowali zamki z cegieł. Chociaż ich zamki miały różną architekturę, to miały jedna wspólną cechę: były budowane na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem. W zależności od potrzeb zamek miała 1-4 skrzydeł, które zależnie od budowy zamku były uzupełniane murem kurtynowym. Duże zamki były zazwyczaj zamkami komtura i jednocześnie zamkami konwentualnymi, czyli w uproszczeniu klasztorami dla mieszkających tam rycerzy zakonnych i braci kapłanów. W zamku na parterze były pomieszczenia gospodarcze, na pietrze pomieszczenia mieszkalne, jadalnia, sala obrad, kaplica, powyżej zaś magazyny zapasów i uzbrojenia. Mniejsze zamki miały 1-2 skrzydła, bo nie musiały mieć tylu pomieszczeń. Do zamku przylegało podzamcze z budynkami gospodarczymi.

Jednym z większych zamków krzyżackich był zamek w Gniewie zbudowany już pod koniec XIII wieku i rozbudowywany do XV wieku. Po wojnie trzynastoletniej został siedziba polskich starostów, zresztą jak wiele zamków na odzyskanym Pomorzu. Jako ciekawostkę można podać, że jednym ze starostów był Jan Sobieski, przyszły król Polski. Dla swojej żony zbudował nieopodal zamku wygodny pałac. Zamek częściowo spłonął w 1921 roku, a odbudowano go po zakończeniu II wojny światowej. Dzisiaj funkcjonuje jako hotel i muzeum.