Znaczenie żelaza dla organizmu człowieka
Jest wiele pierwiastków, których zawartość w organizmie jest niewielka, wręcz znikoma, ale bez nich prawidłowe funkcjonowanie organizmu jest niemożliwe. Co więcej, trzeba te pierwiastki dostarczać systematycznie w odpowiedniej ilości, pilnując by ich poziom w organizmie nie był ani zbyt duży, ani zbyt mały. Jednym z takich pierwiastków jest żelazo.
Zawartość żelaza w organizmie to ok. 4-5 gramów, dostarczane jest z pokarmami i wchłaniane w dwunastnicy oraz w jelicie cienkim. Żelazo, które zawarte jest w hemoglobinie wiąże tlen w płucach i pomaga w transporcie tlenu do wszystkich komórek. Jako składnik jednego z białek w mięśniach umożliwia pobieranie i wykorzystanie tlenu do pracy. Z kolei żelazo zawarte w szpiku kostnym jest pomocne w produkowaniu czerwonych krwinek. Oprócz tego żelazo bierze udział w syntezie DNA, wspomaga prace układu nerwowego i odpornościowego (więcej https://portaldlazdrowia.pl/zelazo-czym-grozi-niski-poziom-zelaza/ ).
Objawami niedoboru żelaza jest ciągłe zmęczenie, bóle głowy, osłabienie koncentracji, obniżenie sprawności intelektualnej, łamliwe włosy i paznokcie, osłabiona odporność na infekcje. Skutkiem niedoboru żelaza jest również anemia, czyli niedokrwistość. Jak uniknąć niedoboru żelaza? Podstawa to odpowiednia dieta, która powinna wystarczyć. Przy niewielkich niedoborach wystarczy zwiększyć spożycie produktów bogatych w żelazo i zadbać o ich lepsze wchłanianie. Dopiero później należy posiłkować się suplementacją. Dużą zawartość żelaza ma wątroba, wołowina, jaja kurze, a z produktów roślinnych kakao, orzechy laskowe, kasza gryczana chleb żytni razowy. Niestety żelazo z produktów roślinnych ma mniejszą wchłanialność, którą poprawia obecność kwasów, w tym także witaminy C. Stąd kiszona kapusta jest bardzo dobrym dodatkiem do posiłku dla osób z obniżonym poziomem żelaza. Z kolei żelazo w produktach zbożowych jest wiązane przez kwas fitynowy, dlatego najlepszy chleb to ten po długotrwałej fermentacji na zakwasie. Kawa i herbata zawierają polifenole, które blokują wchłanianie żelaza.
Nadmiar żelaza występuje rzadko, zwykle podczas nadmiernej suplementacji, ponieważ organizm nie reguluje poziomu żelaza poprzez wydalanie. Grozi to wzrostem ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe, choroby serca, bóle stawów, osteoporozę, depresję.
Wspomniana wyżej niedokrwistość może mieć różne przyczyny, a najczęściej jest to związane z niedoborem żelaza. Z kolei niedobór żelaza może być skutkiem diety ubogiej w żelazo oraz (lub) słabego wchłaniania żelaza. Inne przyczyny niskiego poziomu żelaza i anemii to długotrwała utrata żelaza związana z innymi chorobami albo okresowe zwiększone zapotrzebowanie na żelazo związane na przykład z ciążą albo intensywnym rośnięciem.
Leczenie anemii to leczenie przyczyn, które ją wywołują. Czasem wystarczy zmiana diety, ale w tej kwestii decyzja należy do lekarza. Anemia może być związana na przykład z polipami w jelicie grubym, a także z nowotworem jelita grubego (poczytaj o anemii https://portaldlazdrowia.pl/anemia-objawy/ ).
